🏡 CÁC KIỂU CỬA TRUYỀN THỐNG CỦA YÊN BÁI – VẺ ĐẸP MỘC MẠC GIỮA NÚI RỪNG TÂY BẮC
Nằm giữa núi rừng Tây Bắc, tỉnh Yên Bái không chỉ nổi tiếng với ruộng bậc thang Mù Cang Chải hay dòng sông Hồng thơ mộng, mà còn là nơi lưu giữ nét kiến trúc nhà ở truyền thống đặc sắc của đồng bào Thái, Mông, Tày, Dao...
Trong đó, kiểu cửa truyền thống là một phần quan trọng, thể hiện thẩm mỹ, tín ngưỡng và kinh nghiệm sinh sống nơi núi rừng.
🛖 1. Cửa nhà sàn của người Thái
-
Là loại cửa gỗ tự nhiên, ghép mộng đơn giản, không dùng đinh
-
Cửa mở quay vào trong, gắn bản lề gỗ hoặc tre
-
Thường có chạm khắc họa tiết hoa văn đơn giản hoặc để trơn mộc mạc
-
Gắn liền với không gian nhà sàn – nơi ở cao ráo, chống ẩm tốt
-
Mỗi nhà có 2 cửa: cửa chính và cửa hậu – mang ý nghĩa âm dương cân bằng
🏔 2. Cửa gỗ truyền thống của người Mông
-
Là cửa đặc gỗ chắc chắn, thường làm từ gỗ pơ mu hoặc sa mộc
-
Kết cấu dạng cửa một cánh to, nặng, khóa then ngang bằng gỗ
-
Thiết kế đơn giản nhưng vô cùng chắc chắn – thể hiện sự kiên cố trước thiên nhiên khắc nghiệt
-
Thường không có hoa văn, chú trọng tính thực dụng
🌿 3. Cửa nhà đất của người Dao, Tày
-
Là kiểu cửa gắn trực tiếp vào khung nhà đất hoặc nhà trình tường
-
Cửa thường nhỏ, thấp, giúp giữ nhiệt vào mùa đông
-
Có các họa tiết mang yếu tố tâm linh: biểu tượng rồng, hổ, hoa văn xoắn
-
Cửa gỗ kết hợp then tre/gỗ, bản lề tự chế bằng lạt hoặc dây mây
🧭 Ý NGHĨA VĂN HÓA:
Các kiểu cửa truyền thống của Yên Bái không chỉ là lối đi ra vào mà còn là tấm lá chắn bảo vệ, nơi kết nối tâm linh và truyền thống. Mỗi cánh cửa mang theo những giá trị về:
-
Phong thủy: hướng cửa, cách mở cửa ảnh hưởng đến vận khí
-
Niềm tin: cắm dao, treo bùa trừ tà trước cửa
-
Bản sắc: chất liệu gỗ, hoa văn phản ánh tộc người và vùng đất
🔄 ỨNG DỤNG HIỆN ĐẠI:
Ngày nay, khi xu hướng thiết kế kết hợp truyền thống và hiện đại lên ngôi, nhiều công trình ở Yên Bái đã:
-
Giữ lại khung cửa cổ truyền, kết hợp kính, thép, hoặc vân gỗ
-
Sử dụng Cửa Thép Vân Gỗ hiện đại nhưng theo kiểu dáng nhà sàn, nhà gỗ truyền thống
-
Mang lại vẻ đẹp hài hòa giữa tiện nghi và bản sắc văn hóa
